Spirulina to niebiesko – zielona alga mikroskopijnej wielkoÅ›ci o ksztaÅ‚cie spirali. Do tej pory nie znamy żadnej roÅ›liny czy też Å›rodka spożywczego, który byÅ‚by tak bogaty w skÅ‚adniki odżywcze jak spirulina. Zawartość biaÅ‚ka w spirulinie jest wyższa niż w miÄ™sie, ponadto dostarcza praktycznie wszystkich egzogennych aminokwasów, a także wiele cennych witamin (gÅ‚. wit B12), minerałów (m.in. żelazo, wapÅ„) oraz duże iloÅ›ci rzadko wystÄ™pujÄ…cego kwasu gamma – linolenowego (GLA). Spirulina ma pozytywny wpÅ‚yw na zdrowie i urodÄ™, m.in dziaÅ‚a wzmacniajÄ…co na organizm, stymuluje odporność, detoksykuje i oczyszcza, wspomaga metabolizm. Istnieje wiele rodzajów spiruliny, można wyróżnić odmiany sÅ‚odkowodne jak i morskie.
Spirulina jest jednÄ… z najstarszych form życia na Ziemi, pojawiÅ‚a siÄ™ okoÅ‚o 3 – 3,5 miliarda lat temu. Alga ta jest cyjanobakteriÄ… (sinicÄ…) należy wiÄ™c do grupy bakterii wÅ‚aÅ›ciwych (Eubacteria). Nazwa spirulina pochodzi od spiralnego ksztaÅ‚tu jaki przyjmuje. Spirulina jest naturalnie rosnÄ…cÄ… mikroalgÄ… zamieszkujÄ…cÄ… ciepÅ‚e i czyste zbiorniki wodne – zarówno jeziora, strumienie (źródÅ‚a), rzeki, ale także morza i oceany (odmiany morskie, sÅ‚odkowodne i mieszane). Najlepsze warunki do jej rozwoju to czysta woda (dość ciepÅ‚a) oraz odpowiednio duże nasÅ‚onecznienie. Spirulina wystÄ™puje głównie w Australii, Afryce, Azji PoÅ‚udniowej i Ameryce Åšrodkowej. Obecnie prowadzone sÄ… liczne hodowle spiruliny dla potrzeb przemysÅ‚u spożywczego i farmaceutycznego. Spirulina może być nie tylko skÅ‚adnikiem żywnoÅ›ciowym, jest także skÅ‚adnikiem wykorzystywanym do produkcji suplementów diety i kosmetyków.
Spirulina jest niezwykle bogata w składniki odżywcze, które mogą przyczynić się zarówno do ogólnej poprawy zdrowia, urody jak i samopoczucia.
SkÅ‚adniki odżywcze, których dostarcza nam spirulina to biaÅ‚ko (55 – 70%), wÄ™glowodany (10 – 20%), tÅ‚uszcze (7-10), bÅ‚onnik oraz witaminy i mineraÅ‚y.
Składniki aktywne zawarte w spirulinie:
– witaminy – duże iloÅ›ci witaminy B12, a także prawie wszystkie witaminy z grupy B  oraz witaminy: C, E, K;
– mineraÅ‚y – żelazo, wapÅ„, fosfor, potas,magnez, siarka, mangan, cynk, krzem, miedź, selen, sód, jod (w dużej iloÅ›ci w spirulinie morskiej);
– fikocyjanina (barwnik niebieski);
– chlorofil (barwnik zielony);
– karotenoidy – gÅ‚. beta karoten (iloÅ›ci wiÄ™ksze niż w marchewce);
– ksantofile np. zeaksantyna;
– polipeptydy;
– polisacharydy;
– sulfolipidy;
– aminokwasy – 10 aminokwasów endogennych i wszystkie egzogenne (8);
– kwasy nukleinowe – DNA i RNA;
– NNKT – głównie kwas gamma – linolenowy (GLA), który naturalnie wystÄ™puje w oleju z wiesioÅ‚ka i ogórecznika oraz w kobiecym pokarmie, a także kwasy: linolowy i arachidonowy;
– antyoksydanty – gÅ‚. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy;
Jako produkt naturalny spirulina charakteryzuje siÄ™ wysokÄ… przyswajalnoÅ›ciÄ… na poziomie 85 – 95%. SkÅ‚adniki w niej zawarte sÄ… Å‚atwo przyswajane przez organizm ponieważ ich komórki pokryte jedynie cienkÄ… bÅ‚onÄ… komórkowÄ… (nie wystÄ™puje celuloza).
Ze względu na bogactwo składników spirulina ma liczne korzystne właściwości dla naszego zdrowia, urody i samopoczucia. Warto wśród nich wymienić następujące właściwości:
– wspiera ukÅ‚ad odpornoÅ›ciowy (stymuluje dziaÅ‚anie ukÅ‚adu immunologicznego – wytwarzanie komórek odpornoÅ›ciowych);
– detoksykuje i oczyszcza – naturalnie oczyszcza nasz organizm z substancji toksycznych, a także innych zanieczyszczeÅ„, których nagromadzenie w organizmie może siÄ™ przyczyniać do licznych dolegliwoÅ›ci i problemów zdrowotnych, a ponadto poprawia krążenie i dotlenia organizm;
– odżywcze – naturalne źródÅ‚o peÅ‚nowartoÅ›ciowego biaÅ‚ka. Może być szczególnie cennym uzupeÅ‚nieniem diety dla wegetarian i wegan;
– wzmacnia organizm, dodaje energii, pomaga przywrócić witalność oraz naturalne siÅ‚y naszego organizmu, zmniejsza objawy zmÄ™czenia i poprawia kondycjÄ™ psychofizycznÄ…;
– wspomaga ukÅ‚ad trawienny – reguluje trawienie, dziaÅ‚a osÅ‚aniajÄ…co na Å›ciany żoÅ‚Ä…dka;
– wspomaga metabolizm;
– pomaga utrzymać równowagÄ™ kwasowo – zasadowÄ… (odkwasza organizm);
– antyoksydant – chroni organizm przed powstawaniem stresu oksydacyjnego, neutralizuje nadmiar szkodliwych wolnych rodników, chroniÄ…c w ten sposób ważne struktury organizmu przed uszkodzeniami, a także zapobiega przedwczesnemu zachodzeniu procesów starzenia zarówno caÅ‚ego organizmu jak i skóry;
– pozytywnie wpÅ‚ywa na wyglÄ…d skóry, wÅ‚osów i paznokci;
– liczne badania wskazujÄ… na to, iż spirulina ma także dziaÅ‚anie antyalergiczne (hamuje wydzielanie histaminy) i przeciwzapalne, a także wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci krwiotwórcze;
Spirulina może być sprzedawana bezpośrednio w formie sproszkowanej, w postaci tabletek lub plasterków (sprasowane algi, w tych postaciach są one wygodniejsze do uzupełniania codziennej diety).
Spirulinę w postaci proszku można dodawać do napoi, koktajli, jogurtów, kanapek czy też innych potraw.
Dzienna zalecana porcja spiruliny to 2-3 g na dobę (dla spiruliny morskiej ok. 1,5 g, zaś spirulina słodkowodna 2-6 g).
Na początku suplementacji mogą pojawić się niewielkie dolegliwości trawienne w postaci gazów i wzdęć. Występują one u niewielkiej ilości osób i zazwyczaj mijają po krótkim czasie.
Wysokiej jakości spirulina (hodowana w niezanieczyszczonych wodach, bez użycia pestycydów i herbicydów oraz niemodyfikowana genetycznie) nie powoduje szkodliwych skutków ubocznych.
Przeciwwskazaniem do stosowania spiruliny w tabletkach jest uczulenie (alergia) na którykolwiek składnik preparatu (poza spiruliną do tabletek dodaje się czasami wypełniacze czy inne substancje wiążące).
Ze względu na dość wysoką zawartość aminokwasu fenyloalaniny suplementacja spiruliną jest przeciwwskazana u osób cierpiących na fenyloketonurię (choroba powoduje brak możliwości metabolizmu wspomnianej wyżej fenyloalaniny).
Przeciwwskazaniem do przyjmowania spiruliny jest wysoka gorączką (w takich sytuacjach należy wstrzymać się czasowo od spożywania spiruliny).
Także osoby z silną alergią na owoce morza i wodorosty powinny unikać spożywania spiruliny.
Morskie odmiany spiruliny zawierają dość wysokie dawki jodu, dlatego też są one przeciwwskazane dla osób uczulonych na jod oraz z nadczynnością tarczycy. W przypadkach tych zaleca się konsultację z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji także słodkowodnymi odmianami spiruliny.
Spiruliny nigdy nie podajemy bez konsultacji z lekarzem: dzieciom, kobietom w ciąży i karmiącym piersią (w tych przypadkach nie stosujemy suplementacji spiruliną na własną rękę, konieczna konsultacja z lekarzem).
Osoby cierpiące na choroby autoimmunologiczne przed rozpoczęciem suplementacji koniecznie powinny skonsultować się z lekarzem (może być to w określonych przypadkach przeciwwskazane). Także osoby chorujące na cukrzycę typu 2 oraz gościec (RZS) przed planowaną suplementacją powinny skonsultować się w tej sprawie z lekarzem pierwszego kontaktu.
Zalety spiruliny znane są od setek lat. Spirulina była uprawiana od wieków przez starożytne cywilizacje i była przez nich ceniona za liczne zdrowotne właściwości jak i korzystne działanie na poprawę kondycji fizycznej, np. Aztekowie zbierali spirulinę z jeziora Texcoco w Meksyku. Spożywali ją także mieszkańcy doliny jeziora Czad w Afryce, była też podstawowym źródłem pożywienia Majów w Meksyku.
Spirulina będąca sinicą (cyjanobakterią) obecnie zalicza się do rodziny bakterii właściwych (Eubacteria), zaś jeszcze kilka, kilkanaście lat temu zaliczana była do glonów (Algae) należących do grupy Eucaryota (do królestwa roślin).
Spirulina stanowi pokarm dla flemingów – wyÅ‚awiajÄ… jÄ… z wody swoimi dÅ‚ugimi dziobami. Co ciekawsze ptaki te zawdziÄ™czajÄ… swoje piÄ™kne barwy wÅ‚aÅ›nie barwnikom zawartym w algach.
Spirulina jest niezwykle cennym składnikiem diety ponieważ dostarcza duże ilości pełnowartościowego białka. Białka zbudowane są z aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi. Wyróżnia się aminokwasy endogenne i egzogenne. Spośród 22 aminokwasów budujących białka, osiem (8) jest egzogennych: fenyloalanina, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, treonina, tryptofan walina (zaś arginina, histydyna i tyrozyna są tzw. aminokwasy względnie egzogenne, ich dodatkowa podaż jest potrzebna w okresie rozwoju, przy niedoborach diety). Aminokwasy egzogenne są bardzo istotne i muszą być dostarczane z pożywieniem, ponieważ nasz organizm nie ma zdolności do wytwarzania (syntezy) tych związków z innych składników, a jeśli nawet to syntezuje je w niewystarczającej ilości. Ponadto aminokwasy te uczestniczą także w procesie wytwarzania pozostałych aminokwasów endogennych, które wraz z nimi tworzą białka. Piszę o tym ponieważ spirulina jest źródłem tych wszystkich 8 egzogennych aminokwasów, a ponadto ze względu na brak celulozy w ścianie komórkowej aminokwasy te praktycznie natychmiast są wchłaniane przez nasz organizm.
Istnieje wiele odmian spiruliny, obecnie najpopularniejsze są 3 spośród nich. Są to:
– spirulina platensis – spirulina sÅ‚odkowodna, hodowana głównie w wysokogórskich jeziorach. Od odmian górskich różni jÄ… głównie zawartość jodu – w tej sÅ‚odkowodnej odmianie jest ona znikoma (Å›ladowe iloÅ›ci jodu). Odmiana ta jest alternatywÄ… dla osób z nadczynnoÅ›ciÄ… tarczycy, które nie mogÄ… spożywać spiruliny morskiej.
– spirulina maxima – to rodzaj spiruliny morskiej, zawiera jod pochodzÄ…cy ze Å›rodowiska w którym jest uprawiana (sÅ‚ona woda – wysoka zawartość jodu). Ta odmiana spiruliny jest wskazana dla osób, które majÄ… zwiÄ™kszone zapotrzebowanie na ten zwiÄ…zek – czyli posiadajÄ…ce niedobory jodu. Jest to odmiana uprawiana gÅ‚. w Meksyku.
– spirulina pacifica (hawajska) – odmian ta jest hodowana na Hawajach w basenach wodnych poÅ‚ożonych w pobliżu oceanu. Woda w której uprawiane sÄ… te algi jest mieszankÄ… wody sÅ‚odkiej i sÅ‚onej.
Przy wyborze ważne aby dowiedzieć się jak najwięcej odnośnie pochodzenia spiruliny, z jakich terenów z jakiego regionu pochodzi. Bardzo ważne aby spirulina nie była hodowana w wodach zanieczyszczonych metalami ciężkimi (tj. rtęć, ołów czy kadm).
Spirulina i chlorella to dwa odmienne gatunki alg o podobnych wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ciach zdrowotnych. Algi (glony) to grupa skÅ‚adajÄ…ca siÄ™ z kilku niespokrewnionych linii organizmów plechowych (beztkankowych), które Å‚Ä…czy autotrofizm oraz funkcja pierwotnego producenta materii organicznej w zbiornikach wodnych oraz miejscach o bardzo dużej wilgotnoÅ›ci, zaliczamy do nich glony wÅ‚aÅ›ciwe (eukarionta) i sinice (prokarionta). W uproszczeniu algi to wszystko co żyje w wodzie i potrzebuje do życia Å›wiatÅ‚a. Spirulina jest o wiele tysiÄ™cy lat starsza niż chlorella, a ponadto nie posiada ona staÅ‚ej Å›ciany komórkowej (Å›ciana nie zawiera celulozy dziÄ™ki czemu jest ona lekkostrawna oraz szybko i Å‚atwo przyswajana przez organizm). Inne różnice w budowie: chlorella jest ciemnozielonÄ…, jednokomórkowÄ… algÄ… o kulistym ksztaÅ‚cie z dobrze widocznym jÄ…drem komórkowym, zaÅ› spirulina może być nawet 100 razy wiÄ™ksza od chlorelli, ma ksztaÅ‚t przypominajÄ…cy spirale i szmaragdowÄ… (niebiesko-zielonÄ…) barwÄ™ i w przeciwieÅ„stwie do chlorelli nie zawiera jÄ…dra komórkowego. Hodowla (uprawa), zbiory i przetworzenie sÄ… o wiele Å‚atwiejsze w przypadku spiruliny. Chlorella musi przejść o wiele bardziej zÅ‚ożony system przetwarzana aby mogÅ‚a zostać przeznaczona do spożycia ludziom (jest to nie tylko skomplikowane ale wymaga także użycia wysokiej jakoÅ›ci sprzÄ™tów – w procesie tym trzeba usunąć celulozÄ™ której nasz żoÅ‚Ä…dek nie trawi). Inne różnice: spirulina zawiera wiÄ™cej biaÅ‚ka oraz beta karoten, zaÅ› chlorella jest bogatsza w chlorofil, znajdziemy w niej także nie wystÄ™pujÄ…ce w spirulinie: luteinÄ™, tryptofan, fosfor i kwas pantotenowy.